اکسس چیست؟

مقدمه

قبل از اینکه توضیح بدهیم اکسس چیست باید با چند مفهوم و تعریف آشنا شویم:
داده
داده (data) دارای تعاريف مختلفی است، به طور کلی داده ها كلمات و ارزش هاي واقعي هستند كه از طريق مشاهده و تحقيق بدست مي آيند، به عبارت ديگر داده نمودي از وقايع، معلومات، رخدادها، پديده ها و مفاهيم مي باشد.
در محاسبات، داده به اطلاعي گفته می شود که به شکلی مناسب براي انتقال و پردازش ترجمه شود. در کامپيوتر و رسانه های ارتباطاتی امروزی داده به شکل باينری تبديل مي شود. بنابراين داده يک نمايش باينری از يک موجوديت منطقي ذخيره شده در حافظه کامپيوتر است.
از نظر ساختاري داده به مقادير صفت خاصه انواع موجوديت ها اتلاق می شود.
ريشه کلمه داده از عبارت لاتين datum گرفته شده که به معنی اطلاع است. و data فرم جمع آن است. اما datum بندرت استفاده می شود و اکثرا ترجيح می دهند data را به صورت يک کلمه مفرد استفاده کنند.
موجوديت
موجوديت (entity) مفهوم کلي پديده، شيء يا فردي است که در مورد آن مي خواهيم اطلاع داشته باشيم و در کامپيوتر ذخيره کنيم.
هر نوع موجوديت دارای مجموعه اي از صفات خاصه (attribute) است که ويژگي جداکننده يک نوع موجوديت از نوع ديگر محسوب می شود.
مثال. اگر در نظر داريم يك سيستم پايگاه داده براي يك دبيرستان پياده سازي كنيم مواردي چون دانش آموزان، دبيران، دروس، كلاس ها و غيره جزء موجوديت هاي سيستم به شمار مي روند.
مثال. موجوديت دانشجو در سيستم دانشگاه مي تواند داراي صفات خاصه: نام، نام خاوادگي، سن، سال تولد، رشته تحصيلي، سال ورود و … باشد و يا موجوديت درس صفات خاصه: كد درس، نام درس و تعداد واحد ‎
پايگاه داده
يک بانك اطلاعاتي يا پايگاه داده (database) مجموعه اي سازمان يافته و بدون افزونگي از داده های مرتبط به هم است که مي تواند توسط سيستم هاي کاربردي مختلف به اشتراک گذاشته شود و به راحتي دسترسی، مديريت و بهنگام شود.
وقتی داده به صورت پايگاه داده سازماندهی می شود، کاربر و برنامه نويس نيازي به دانستن جزئيات ذخيره سازي داده ندارند. علاوه براين داده مي تواند بدون تاثير روي اجزاي ديگر سيستم تغيير کند. برای مثال از اعداد حقيقي به صحيح، از يک ساختار فايل به ديگری يا از دستگاه ذخيره سازي نوري به مغناطيسي تغيير کند.
ويژگي هاي داده در پايگاه داده
1. اشتراکی شدن (shared)
داده در پايگاه داده بين چندين کاربر و برنامه کاربردی به اشتراک گذاشته می شود.
2. ماندگاري(persistence)
وقتي داده در پايگاه داده ذخيره شد پايدار است و از بين نمی رود، مگر آنکه توسط سيستم پايگاه داده تغيير کند.
3. امنيت (security)
داده در پايگاه داده از فاش شدن، تغيير و تخريب بدون مجوز محافظت می شود. مدير سيستم توسط سطوح دسترسي و قيدهای امنيتی نحوه دستيابی به داده را تعريف می کند و اطمينان می دهد که دستیابی از طريق مناسب انجام می شود.
4. اعتبار (validity)
يا جامعيت (integrity) و يا صحت(correctness) به درستی داده در پايگاه داده نسبت به موجوديت دنياي واقعي معتبر اشاره دارد. مثلا موجودی بانک نبايد منفی باشد.
5. سازگاری (consistency)
داده در پايگاه داده با مقدار واقعي داده در دنياي خارج سازگار است. وقتی يک فقره اطلاع در بيش از يک نقطه ذخيره شود و لازم باشد بهنگام شود، اگر بهنگام سازی در همه نقاط انجام نشود ناسازگاری ايجاد می شود.
6. کاهش افزونگی (non redundancy)
داده در پايگاه داده داراي حداقل افزونگي است. افزونگي به اين معناست که هيچ دو فقره داده در بانک معرف يک موجوديت در دنياي خارج نباشد.
7. استقلال (independence)
تغييردر نمايش فيزيکی، تکنيک های دستيابی و سازماندهی داده تاثيری روی برنامه های کاربردی ندارد.

سيستم پايگاه داده (Database system)
در اين روش كليه داده ها به صورت مجتمع در پايگاه داده ذخيره می شود، ولي هر كاربر ديد خاص خود را نسبت به داده ها دارد. كاربران مختلف مي توانند به طور مشترك با پايگاه داده كار كنند. به دليل تجمع داده افزونگي به حداقل ممكن كاهش مي يابد.
نرم افزاری به نام سيستم مديريت پايگاه داده ( DBMS ) به عنوان واسطه بين برنامه هاي كاربردي و پايگاه داده ايفاي نقش مي كند لذا امنيت داده ها در اين روش بيشتر است.
چند نمونه از کاربردهای سيستم پايگاه داده موارد زير هستند:
انجام کليه تراکنش های بانکداري
رزرواسيون و زمانبندي خطوط هوائي
ثبت نام دانشجويان، واحدگيری و ثبت نمرات در مراکز آموزشی
ثبت اطلاعات مشتريان، محصولات و فاکتورهای خريد و فروش
پيگيري سفارشات و پيشنهادات در فروش online
ثبت رکوردهاي کارمندان و محاسبات حقوق، کسورات مالياتي در سازمان ها
عناصر اصلي سيستم پايگاه داده
1. داده ها
شامل داده هائي درباره موجوديت هاي مختلف محيط و ارتباط بين موجوديت ها.
2. سخت افزار
شامل عناصر پردازشی، رسانه های ذخيره سازی داده، دستگاه هاي جانبي، سخت افزارهای ارتباطی و غيره.
3. نرم افزار
شامل سيستم عامل و نرم افزارهاي ارتباطي شبکه، نرم افزار سيستم مديريت پايگاه داده و برنامه هاي كاربردي.
4. رويه های عملياتی
شامل کليه عملياتی که روی پايگاه داده انجام می شود، نظير تهيه پشتيبان، آمارگيری و …
5. کاربر
شامل كاربران يا كساني كه به نحوي با سيستم در ارتباط هستند نظير مديرپايگاه داده(DBA)، طراحان پايگاه داده (DBD)، برنامه نويسان پايگاه داده (DBP) و کاربران نهائي(end users).

مدل داده
مدل کردن داده (data modeling) تحلیل و توصيف داده های محیط عملیاتی و ارتباط بین آنها و شرح معنی و قیدهای داده است.
یک مدل داده قالب قراردادی برای ساخت و کارکردن با داده دراختیار می گذارد.
يک مدل داده پديده های دنيای واقعی را توصيف می کند و ساختار داده مورد نیاز برای حل مسئله خاص و ارتباط درونی بین ساختارها را تعریف می کند. دیاگرام ER مثالی از این نوع است که بیشتر توسط طراحان و تحلیل گران سیستم به کار می رود.
علاوه براين مدل داده تعیین می کند.